Waarden gedreven innovatie, is innovatie waarbij waarden centraal staan. Daardoor worden complexere vraagstukken iets makkelijker om aan te pakken en de oplossingsruimte groter. En ontwikkel je samen een duidelijke richting om naar toe te werken.
Deze waarden zijn toepassingsafhankelijk, denk bijvoorbeeld aan Toegankelijkheid van zorg, Verbinding in een dorp of stad, Transparantie/ verantwoordelijkheid bij automatisering of Veiligheid in het verkeer.
De waarde die centraal staat kan verschillend zijn per fase van een service, afhankelijk zijn van hoe de omgeving zich ontwikkeld, of hoe volwassen en hoe wijdverbreid de technologie is. Zo kan toegankelijkheid belangrijker zijn voor het eerste contact, veiligheid en autonomie tijdens het gebruik en wordt security steeds belangrijker naarmate de data die verwerkt wordt interessanter is voor mogelijke hackers.
Belangrijk voor het definiëren van de waarden die centraal staan is een betrokkenheid van een breed scala aan stakeholders in het innovatieproces; van mensen die direct door de diensten en systemen worden beïnvloed, gebruikers die ermee gaan werken, beleidsmakers die de effecten ervan op de organisatie en de samenleving kunnen beoordelen en beïnvloeden, en ontwerpers die de diensten en systemen kunnen ontwerpen.
De waarden vormen een leidraad voor het ontwikkelen van technologie, het inrichten van de omgeving en het trainen van de mensen:
Technologie (Ethics by Design)
Beslissingen die zijn ingebed in de technologie zelf, zoals wat er in het algoritme is geoptimaliseerd, wat voor acties de AI Agent kan doen, of gegevens moeten worden opgeslagen, geanonimiseerd, transparant moet worden gemaakt voor verantwoording, of veiligheidsvoorzieningen moeten worden toegevoegd, zoals het beperken van de omvang van het netwerk en compartimentering of welke AI agenten met elkaar mogen communiceren zonder menselijke tussenkomst, maar ook aanpassingen aan technologie zoals airbags in auto’s.
Omgeving (Social Design)
Overeenkomsten over wanneer en door wie de technologie kan worden gebruikt – verantwoordelijkheden, menselijke ondersteuning, wie orkestreert, maar ook overeenkomsten over een gecontroleerde vrijgave van de technologie, en het gehanteerde businessmodel. Daarnaast ook structuren in de omgeving zoals trottoirs en verkeerswetten in het geval van auto’s.
Menselijk gedrag (Ethics in Use)
De vaardigheden en het gedrag van gebruikers, zoals digitale geletterdheid, het vermogen om ethisch te handelen of inspanningen op het gebied van openbaar onderwijs. Ook de vaardigheden, zoals vaardigheden op het gebied van statistische analyse, die moeten worden ontwikkeld om menselijk toezicht te houden, vallen onder deze categorie. En in het geval van auto’s gaat het om het rijbewijs.